امام رضا علیه السلام در حدیثی از پدران بزرگوار خود از امیرالمومنین علیه السلام نقل می کند که فرمود از پیامبر شنیدم که خداوند فرموده است من سوره حمد را میان خود و بنده ام تقسیم کرده ام نیمی از این سوره برای من و نیمی از آن برای بندة من است و هر چه بخواهد اجابت می شود.
هنگامی که بنده می گوید: « بسم الله الرحمن الرحیم » خداوند بزرگ می فرماید بنده ام به نام من آغاز کرد و بر من است که کارهای او را کامل نمایم و برای او در همه حالاتش برکت قرار دهم.
و هنگامی که میگوید « الحمدلله ربّ العالمین » خداوند بزرگ می فرماید بنده ام مرا حمد و ستایش نمود و دانست نعمتهایش را که دارد از ناحیه من است و بلاهایی را که از او دور کردم با احسان من بوده است گواه باشید که من نعمتهای سرای آخرت را بر نعمتهای دنیایی او می افزایم و بلایای آن جهان را نیز از او دفع میکنم.
همانگونه که بلاهای دنیا را از او دور کردم و هنگامی که میگوید « مالک یوم الدّین » خدا می فرماید : گواه باشید همانگونه که او حاکمیت و مالکیت روز جزا را از من دانست من در روز حساب، حسابش را آسان می کنم. اعمال نیکش را می پذیرم و از بدی هایش صرف نظر می نمایم.
و هنگامی که می گوید: « ایاک نعبد » خداوند بزرگ می گوید بنده ام راست میگوید تنها مرا پرستش می کند من شما را گواه می گیرم که بر عبادتش ثوابی به او بدهم که همه مخالفان عبادت او به حالش حسرت بخورند.
و هنگامی که میگوید : « ایاک نستعین » خدا می گوید بنده ام از من یاری خواسته و تنها به من پناه آورده گواه باشید من او را در کارهایش کمک می کنم و در سختیها یاریش مینمایم و در روز پریشانی دستش را می گیرم.
و هنگامی که میگوید « اهدنا الصراط المستقیم » خداوند می گوید این خواستة بنده ام برآورده است و او هر چه می خواهد از من بخواهد که من اجابت خواهم کرد و آنچه را امید دارد به او می بخشم و از آنچه بیم دارد ایمنی اش می دهم.
علامه طباطبائی پس از نقل این روایت مینویسد : این روایت همانطور که ملاحظه مینمائید سورة فاتحة الکتاب را تفسیر می کند و مؤید گفته قبلی ماست که گفتیم این سوره کلام خدای سبحان است امّا به نیابت از طرف بنده اش که در مقام عبادت و اظهار عبودیت بیان میدارد و پروردگار خویش را ستایش میکند و این سوره در اصل برای عبادت قرار داده شده و در قرآن هیچ سوره ای نظیر آن دیده نمی شود.
منابع:
فرهنگ کوثر - پاییز 1385، شماره 67 - تفسیر قرآن در کلام امام رضا (ع)
http://www.rahimionline.com